Koncert noworoczny

Program 10.01.2016 (kolędy ze zbiorów księcia legnicko-brzeskiego Jerzego Rudolfa)

 

1. Burck J. a             Nun ist es zeit                          1’24
2. Molinaro S.           Hodie Christus                          1’28
3. Fritsch Th.           Jesu nu sei gepreiset                 3’34
4. Bianciardi             Surgite pastores                        2’32

 

Wykonawcy:

Cantores Minores Wratislavienses p. dyr. Piotra Karpety

oraz Stoltzer Ensemble (info na stronie  www.kameralisci.pl )

 

 

Joachim a Burck           Nun ist es zeit

1. Nadszedł czas śpiewu dźwięcznego,

Narodził sie Emanuel

Z Marii czystej dziewicy,

jak przepowiedział Izajasz.

 

2. Radość nastała jasna,

narodził sie Emanuel;

Bóg jest z nami

w jednym ciele, bez grzechu,

stał sie człowiekiem.

 

3. Świat przeminie, gdy zechce,

Narodził się Emanuel;

Z Bogiem zostańmy zawsze,

Jemu samemu chwała.

 

Simone Molinaro          Hodie Christus natus est

Dzisiaj Chrystus się narodził,
Dzisiaj Zbawiciel się objawił,
Dzisiaj na ziemi śpiewają aniołowie,
cieszą się archaniołowie,
Dzisiaj radują się sprawiedliwi wołając:
Chwała na wysokości Bogu.
Alleluja

Thomas Fritsch            Jesu nu sei gepreiset

1. W tym nowym roku

Bądź pochwalony Jezu,

za dobro, którego dowiodłeś

od niebezpieczeństw chroniąc.

Nadszedł wesoły czas,

pełen łask i błogości:

że my w dobrym pokoju

stary rok wypełniliśmy.

Oddajemy się Tobie

Teraz i na zawsze;

strzeż naszego ciała i życia

wprzódy w nowym roku.

 

 

Francesco Bianciardi    Surgite pastores

Wstańcie pasterze, alleluja    

Oto bowiem zwiastuję wam radość,

że narodził się Zbawiciel świata;

a to będzie znakiem dla was:

znajdziecie dziecię

owinięte w pieluszki i położone w żłobie

Alleluja.

 

Joachim a Burck (1546–1610) właściwie nazywał się Joachim Moller. Przydomek, którym się posługiwał, pochodził od nazwy jego rodzinnego miasta, położonego niedaleko Magdeburga, gdzie Burck uczęszczał do szkoły. Zanim ukończył 17 lat odwiedził Lipsk, Drezno, Jenę, Erfurt oraz Schwarzburg. W 1563 r. został mianowany kantorem w nowo utworzonej szkole łacińskiej w Mühlhausen. Z miastem tym związany był aż do śmierci, nie tylko jako kompozytor i organista, ale także pełniąc funkcję pisarza sądowego oraz członka rady miejskiej. Nun ist es Zeit to protestancki hymn napisany przez Ludwiga Helmbolda (1532–1598), który od roku 1586 pełnił funkcję nadintendenta miasta Mühlhausen. Wydany w roku 1609 zbiór trzydziestu kompozycji Burcka do tekstów tego autora, z którego pochodzi prezentowany na niniejszej płycie utwór, jest dowodem przyjaźni, jaka łączyła obydwu artystów.

 

Simone Molinaro (ok. 1570–1636), urodzony w Genui, był siostrzeńcem i uczniem Giovanniego Battisty Dalla Gosteny, kapelmistrza tamtejszej katedry San Lorenzo. Posadę tę w 1601 r., kilka lat po śmierci wuja, otrzymał również Molinaro. Później kierował jeszcze genueńską kapelą książęcą. W historii zapisał się jako zagorzały propagator współczesnej mu muzyki włoskiej. Podziw, jakim darzył szczególnie twórczość Gesualda, doprowadził go do wydania sześciu ksiąg madrygałów mistrza z Venosy w nowatorskim wówczas układzie partyturowym. Niniejsza płyta zawiera dwie kompozycje genueńskiego mistrza. Znany już z kompozycji Balbiego tekst Hodie Christus natus est został opracowany przez Molinara w sposób całkowicie odmienny. W pięciogłosowej kompozycji przeważa homorytmiczna faktura, którą przełamuje bogaty w ozdobniki odcinek opowiadający o radości aniołów. Z kolei Magi videntes stellam w całości utrzymany jest w swobodnym kontrapunkcie trzech, a następnie wszystkich pięciu głosów.

 

Thomas Fritsch (1563-1619) urodził się w Zgorzelcu i najprawdopodobniej tam pobierał pierwsze nauki. Około roku 1585 wstąpił do zakonu krzyżowców z czerwoną gwiazdą i zamieszkał w należącym do zgromadzenia klasztorze św. Macieja we Wrocławiu. W 1609 r. został wybrany przełożonym konwentu, jednak przyjęcie tej funkcji uniemożliwiło mu przeniesienie do Pragi, gdzie spędził kolejne trzy lata. Po tym okresie Fritsch powrócił do Wrocławia i tam pozostał już do końca życia. Rok po jego śmierci ukazał się drukiem zbiór jego 119 motetów, zatytułowany Novum et insigne opus musi cum, z którego pochodzi sześciogłosowe Jesu nun sei gepreiset (nr 113). Fritsch opracował tu tekst protestanckiego kantora Johannesa Hermanna (zm. 1593). Rymowany hymn jest skierowaną do Jezusa prośbą o opiekę w nowym roku oraz wyrazem czci oddanej Zbawicielowi. Warto zauważyć, że dokładnie 105 lat po opublikowaniu dzieła Fritscha ten sam tekst został wykorzystany przez Jana Sebastiana Bacha w jednej z jego noworocznych kantat (BWV 41).

 

Francesco Bianciardi (ok. 1572–1607) pochodził z położonej niedaleko Sieny Cassole d’Elsa. W roku 1596 otrzymał posadę organisty katedry w Sienie, zaś rok później objął funkcję tamtejszego kapelmistrza. Pod pseudonimem Accordato działał także w prestiżowym stowarzyszeniu Accademia degli Intronati, stając na jego czele w 1601 r. Bianciardi jest również autorem zwięzłego traktatu dotyczącego instrumentalnej realizacji basu (wydanego po jego śmierci, w 1607 r. w Sienie). Pięciogłosowy motet Surgite pastores wykorzystuje fragment Ewangelii wg św. Łukasza, w którym anioł obwieszcza pasterzom nowinę o narodzeniu Jezusa. Bianciardi posługuje się całą paletą środków kompozytorskich, aby w pełni oddać zawarte w tym krótkim wezwaniu emocje oraz radość z faktu Bożego Wcielenia.

                                               Remigiusz Pośpiech, Aleksandra Wróblewska

 

 

Rudolphina Project realizowany jest przez Wrocławskich Kameralistów i partnerów - Bibliotekę Narodową i Bibliotekę Uniwersytetu Wrocławskiego. Polega na digitalizacji wyjątkowego w skali europejskiej księgozbioru muzycznego zgromadzonego przez księcia legnicko-brzeskiego Jerzego Rudolfa (po wojnie rozproszonego po polskich bibliotekach), co umożliwia jego wirtualne scalenie i publikację w serwisie rudolphina.pl. Muzyka sprzed ponad 400 lat rozbrzmiewa na koncertach i w nagraniach zespołów Cantores Minores Wratislavienses i Ars Cantus. Projekt dofinansowany ze środków MKiDN oraz miasta Wrocławia, wpisany w obchody ESK 2016. www.kameralisci.pl